Sarpanch elections : ఏపీలో సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీకి వీరు అనర్హులు..!

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో స్థానిక సంస్థల ఎన్నికలు, ముఖ్యంగా గ్రామ పంచాయతీ సర్పంచ్ ఎన్నికలు, రాష్ట్రంలో గ్రామీణ పాలనలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. ఈ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయాలనుకునే అభ్యర్థులు కొన్ని నిర్దిష్ట నిబంధనలను పాటించాల్సి ఉంటుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ పంచాయతీ రాజ్ చట్టం ప్రకారం, కొన్ని షరతులను అతిక్రమిస్తే అభ్యర్థులు సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులుగా పరిగణించబడతారు. ఇటీవల ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఇద్దరు పిల్లల నిబంధనను రద్దు చేసినప్పటికీ, ఇతర అనర్హత నిబంధనలు ఇప్పటికీ అమలులో ఉన్నాయి. ఈ వ్యాసంలో సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో అనర్హతకు గల కారణాలను వివరంగా చర్చిస్తాం.

సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో అనర్హతకు కారణాలు

ఆంధ్రప్రదేశ్ పంచాయతీ రాజ్ చట్టం, 1994 ప్రకారం, సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులుగా పరిగణించబడే వ్యక్తులు కింది విధంగా ఉన్నారు:

వయస్సు పరిమితి: అభ్యర్థి వయస్సు 21 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఒకవేళ అభ్యర్థి 21 ఏళ్ల కంటే తక్కువ వయస్సు కలిగి ఉంటే, వారు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులు.

క్రిమినల్ నేరాలు: ఒక వ్యక్తి నీతి భ్రష్టత్వం (moral turpitude) లేదా గంభీరమైన క్రిమినల్ కేసుల్లో శిక్షించబడి, జైలు శిక్ష అనుభవిస్తే, వారు సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులు. ఉదాహరణకు, దొంగతనం, మోసం, హత్య, హింస వంటి కేసుల్లో శిక్ష పొందిన వారు ఈ వర్గంలోకి వస్తారు.

ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు: ప్రభుత్వ ఉద్యోగంలో ఉన్న వ్యక్తులు (రాష్ట్ర లేదా కేంద్ర ప్రభుత్వం కింద) సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులు. అయితే, ఉద్యోగం నుంచి రాజీనామా చేసి, ఎన్నికలకు ముందు అధికారికంగా ఆమోదం పొందినట్లయితే, వారు పోటీ చేయవచ్చు.

ఆర్థిక బాకీలు: పంచాయతీకి లేదా ప్రభుత్వ సంస్థలకు ఏదైనా ఆర్థిక బాకీలు (టాక్స్, రుసుములు, లేదా ఇతర చెల్లింపులు) ఉన్న వ్యక్తులు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులు. ఈ బాకీలు చెల్లించిన తర్వాత మాత్రమే వారు అర్హులవుతారు.

మానసిక స్థితి: మానసిక ఆరోగ్యం సరిగా లేని వ్యక్తులు, లేదా కోర్టు ద్వారా మానసిక అసమర్థత ప్రకటించబడిన వ్యక్తులు కూడా సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులు.

ఎన్నికల నియమావళి ఉల్లంఘన: గత ఎన్నికల్లో అక్రమాలకు పాల్పడినట్లు లేదా ఎన్నికల నియమావళిని ఉల్లంఘించినట్లు నిరూపితమైన వ్యక్తులు కూడా ఎన్నికల కమిషన్ నిర్ణయం ఆధారంగా అనర్హులుగా పరిగణించబడతారు.

1994లో ఆంధ్రప్రదేశ్ పంచాయతీ రాజ్ (సవరణ) చట్టం ద్వారా, ఇద్దరు అంతకంటే ఎక్కువ మంది పిల్లలు ఉన్న వ్యక్తులు స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అనర్హులుగా పరిగణించబడ్డారు. ఈ నిబంధన జనాభా నియంత్రణకు ఉద్దేశించబడినది. అయితే, 2024 నవంబర్ 19న ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఈ నిబంధనను రద్దు చేస్తూ ఆంధ్రప్రదేశ్ పంచాయతీ రాజ్ (సవరణ) బిల్, 2024 మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ మున్సిపల్ లాస్ (సవరణ) బిల్, 2024ను ఆమోదించింది. ఈ నిర్ణయం జనాభా తగ్గుదలను దృష్టిలో ఉంచుకుని, మహిళలు మరియు కుటుంబాలను ఎక్కువ మంది పిల్లలను కనేందుకు ప్రోత్సహించడానికి తీసుకోబడింది. ఈ సవరణతో, రెండు కంటే ఎక్కువ పిల్లలు ఉన్నవారు ఇప్పుడు సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడానికి అర్హులు.

సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో పోటీ చేయాలనుకునే అభ్యర్థులు తమ అర్హతలను ముందుగానే తనిఖీ చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. అనర్హతకు గల కారణాల గురించి స్పష్టమైన అవగాహన లేకపోతే, నామినేషన్ దాఖలు చేసిన తర్వాత రిజెక్షన్‌కు గురయ్యే అవకాశం ఉంది. ఎన్నికల కమిషన్ ఆఫ్ ఇండియా లేదా ఆంధ్రప్రదేశ్ చీఫ్ ఎలక్టోరల్ ఆఫీసర్ వెబ్‌సైట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న మార్గదర్శకాలను పరిశీలించడం ద్వారా అభ్యర్థులు తమ అర్హతను నిర్ధారించుకోవచ్చు.

సర్పంచ్ ఎన్నికల్లో నామినేషన్ దాఖలు చేసినప్పుడు, రిటర్నింగ్ ఆఫీసర్ అభ్యర్థి యొక్క అర్హతలను తనిఖీ చేస్తారు. పైన పేర్కొన్న అనర్హత నిబంధనలలో ఏదైనా ఒక్కటి సరిపోతే, నామినేషన్ తిరస్కరించబడుతుంది. ఉదాహరణకు, క్రిమినల్ రికార్డ్ ఉన్న అభ్యర్థులు లేదా ప్రభుత్వ బాకీలు చెల్లించని వ్యక్తుల నామినేషన్లు తిరస్కరించబడే అవకాశం ఉంది. అందువల్ల, అభ్యర్థులు తమ ఆర్థిక, న్యాయపరమైన స్థితిని ముందుగా సరిచేసుకోవడం ముఖ్యం.

ఇద్దరు పిల్లల నిబంధన రద్దు ఒక ముఖ్యమైన చర్యగా పరిగణించబడుతుంది, ఇది ఎక్కువ మంది అభ్యర్థులకు ఎన్నికల్లో పాల్గొనే అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది. ఈ నిర్ణయం గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఎన్నికలలో పోటీని పెంచడంతో పాటు, స్థానిక నాయకత్వాన్ని మరింత సమర్థవంతంగా చేయడానికి దోహదపడుతుంది. అయితే, ఇతర అనర్హత నిబంధనలు ఇప్పటికీ అమలులో ఉన్నందున, అభ్యర్థులు జాగ్రత్తగా ఉండాలి.